- NADAWCA I ODBIORCA - co najmniej dwie osoby,
- KOD - system znaków i reguły używania ich, znane nadawcy i odbiorcy,
- KOMUNIKAT - wypowiedź stworzona za pomocą kodu,
- KONTEKST - sytuacja do której odnosi się komunikat, pozwalająca na zrozumienie go przez odbiorcę,
- KONTAKT (pośredni lub bezpośredni) i związany z nim KANAŁ KOMUNIKACYJNY (tworzą go różne nośniki np. papier, fale radiowe, wibracje powietrza, urządzenia np. telefon i sieci wykorzystywane do przekazywania komunikatu np. internet).
 |
| MODEL AKTU KOMUNIKACJI WEDŁUG ROMANA JAKOBSONA |
- funkcja ekspresywna (nadawca) - wyrażanie własnych uczuć, przeżyć i przemyśleń.
- funkcja impresywna (odbiorca) - wywieranie wpływu na odbiorcę.
- funkcja poetycka, estetyczna (komunikat) - nietypowe ukształtowanie komunikatu.
- funkcja metajęzykowa (kod) - skierowanie wypowiedzi na sam język np. spójnik i pozwala na łączenie treści.
- funkcja fatyczna (kontakt) - nawiązanie kontaktu.
- funkcja informatywna, poznawcza (kontekst) - przekazanie informacji o kontekście.
Wisława Szymborska Na wieży Babel
- Która godzina? - Tak, jestem szczęśliwa,
i brak mi tylko dzwoneczka u szyi,
który by brzęczał nad Tobą, gdy śpisz.
- Więc nie słyszałaś burzy? Murem targnął wiatr,
wieża ziewnęła jak lew, wielką bramą
na skrzypiących zawiasach. - Jak to, zapomniałeś?
Miałam na sobie zwykłą szarą suknię
spinaną na ramieniu. - I natychmiast potem
niebo pękło w stubłysku. - Jakże mogłam wejść,
przecież nie byłeś sam. - Ujrzałem nagle
kolory sprzed istnienia wzroku. - Szkoda,
że nie możesz mi przyrzec. - Masz słuszność,
widocznie to był sen. - Dlaczego kłamiesz,
dlaczego mówisz do mnie jej imieniem,
kochasz ją jeszcze? - O tak, chciałbym,
żebyś została ze mną. - Nie mam żalu,
powinnam była domyślić się tego.
- Wciąż myślisz o nim? - Ależ ja nie płaczę.
- I to juź wszystko? - Nikogo jak ciebie.
- Przynajmniej jesteś szczera. - Bądź spokojny,
wyjadę z tego miasta. - Bądź spokojna,
odejdę stąd. - Masz takie piękne ręce.
- To stare dzieje, ostrze przeszło
nie naruszając kości. - Nie ma za co,
mój drogi, nie ma za co. - Nie wiem
i nie chcę wiedzieć, która to godzina.
Interpretacja:
Wiersz jest liryczną rozmową kobiety i mężczyzny. Mężczyzna rozpoczyna dialog pytaniem o godzinę i kończy go podobnym stwierdzeniem. Jest to kompozycja klamrowa, co oznacza, że z całej treści nie wynikło, a rozmowa podmiotów wróciła do punktu wyjścia.
Opis burzy (użycie metafory, poetycki język) jest próbą nawiązania kontaktu. Zjawisko pogodowe staje się punktem wyjścia do refleksji "kolory sprzed istnienia wzroku".
Między osobami występuje nieporozumienie, konflikt, zawód. Mężczyzna chłodno stwierdza " Masz słuszność, widocznie to był sen". Przejawia zazdrość, tłumaczenia kobiety są niewystarczające, informacja "wciąż myślisz o nim" dotknęła go. Rezygnuje, podejmuje decyzję o odejściu, wyraża rozczarowanie z rozmowy. Na komplement kobiety, mający ją ułaskawić "masz takie piękne ręce" nie odpowiada pozytywnie, zachowuje dystans.
Kobieta czuje się osaczona, dzwoneczek jest symbolem zniewolenia. Wypowiedź "Tak, jestem szczęśliwa, i brak mi tylko dzwoneczka u szyi, który by brzęczał nad Tobą, gdy śpisz" ma wydźwięk ironiczny. Ma pretensje o nie zwracanie uwagi, jest zazdrosna o inną kobietę "nie byłeś sam". Narastają w niej pretensje, żale. Pomimo bólu, zaprzecza odczuwaniu go "Nie mam żalu, powinnam była domyślić się tego". Kreuje się na silną słowami, łzy zdradzają jej uczuciowość i emocjonalność. Próbuje ratować związek, poddaje się, rezygnuje i odchodzi.
Wiersz jest formą przedstawienia sytuacji, gdzie dwoje ludzi nie może porozumieć się, co skutkuje rozstaniem.
Tytuł nawiązuje do Księgi Rodzaju. Motyw winy i kary, aspekt porozumienia się między ludźmi.
Szymborska uwspółcześnia symbolikę wieży Babel, oznaczając nią nieumiejętność prowadzenia dialogu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz